Słowo „laktoza” pochodzi od łacińskiego lac co oznacza cukier mleczny.
Jest to organiczny związek chemiczny, który występuje w mleku ssaków.
Laktoza jest mniej słodka niż glukoza czy sacharoza, ale jest odpowiedzialna za słodki posmak mleka.
Zawartość laktozy w mleku krowim wynosi ok. 4,5 %, zaś w mleku człowieka 5,5-7,5%.
Obecny w jelicie cienkim enzym laktaza rozkłada laktozę na cukry proste: glukozę oraz galaktozę, które ulegają wchłanianiu.
Laktoza jest zawarta zarówno w mleku jak i jego przetworach. W zależności od rodzaju mleka (krowie, owcze, kozie, bawole) oraz od rodzaju produktu, zawartość laktozy jest zmienna.
Dlaczego po spożyciu mleka możemy odczuwać dyskomfort?
W wyniku niedoboru lub braku enzymu laktaza, laktoza zawarta w mleku pozostaje nierozłożona i niewchłonięta. Laktoza nie może przejść przez ścianę jelita do naczyń krwionośnych. Pozostając w jelitach zatrzymuje wodę, która jest przyczyną odczuwalnego dyskomfortu. Przechodząc do jelita grubego, za sprawą bakterii jelitowych ulega fermentacji, następuje produkcja kwasów organicznych (w tym kwasu mlekowego) co skutkuje powstaniem nadmiernych wzdęć i gazów.
Nietolerancja laktozy pojawia się u osób, których organizm wytwarza zbyt mało enzymu laktazy. Produkcja laktazy spada z wiekiem, tak że osoby starsze, nawet te, które w młodości nie miały z laktozą problemów, ma zbyt mało enzymu laktazy lub wręcz przestaje go produkować.
Nietolerancja laktozy na całym świecie ma bardzo różną skalę, w zależności od grupy etnicznej.
Większość ludzi pochodzenia północno-europejskiego posiada zdolność trawienia laktozy zawartej w mleku. Niedobory enzymu laktaza są powszechnym zjawiskiem wśród mieszkańców Bliskiego Wschodu, Indii, części Afryki.
W Polsce problem nietolerancji laktozy dotyczy ponad 30% populacji naszego społeczeństwa.
Niedobór laktazy
Całkowity brak w błonie śluzowej jelita cienkiego aktywności enzymu laktazy; zaburzenie to jest uwarunkowane genetycznie,
Hipolaktazja
Wynika ze zmniejszonej aktywności laktazy, może być albo uwarunkowana genetycznie, albo jej przyczyną może być uszkodzenie powierzchni błony śluzowej jelita (przyczyna wtórna); hipolaktazja występuje zarówno u dzieci oraz młodzieży, jak i u osób dorosłych.
U części osób wraz z wiekiem zmniejsza się wytwarzania laktazy i rozwija się hipolaktazja, tak więc cierpi na nią wiele osób w podeszłym wieku.
Źródło: Cichocka A., Dieta dla osób dorosłych z nietolerancją laktozy, Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie, Zakład Profilaktyki Chorób Żywieniowozależnych z Poradnią Chorób Metabolicznych, Link do artykułu, 16.01.2014
Jeśli cierpimy na nieprzyjemne dolegliwości ze strony układu pokarmowego po spożyciu mleka i jego przetworów, nie zawsze musimy rezygnować z tego typu posiłków.
Jest to uzależnione od stopnia nasilenia dolegliwości.
Wyróżnia się 3 rodzaje postępowania:
1
Całkowita rezygnacja z produktów zawierających laktozę
w przypadku, gdy nieprzyjemne dolegliwości są bardzo nasilone, zarówno po spożyciu mleka jak i jego przetworów.
2
Ograniczenie spożycia produktów zawierających laktozę
w przypadku, gdy dolegliwości występują wyłącznie po spożyciu mleka. Należy pamiętać, że mleko ma zdecydowanie większą zawartość laktozy niż produkty mleczne tj. jogurty, sery, śmietana.
3
Przyjmowanie w trakcie posiłków preparatów zawierających farmakologiczne postacie laktazy
(enzymu rozkładającego laktozę), tj. Lactocontrol. Dzięki temu dostarczamy organizmowi (który nie produkuje, lub produkuje zbyt małą ilość) niezbędnego do trawienia laktozy- enzymu laktaza.
